Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu (Kıb-Tek) Genel Müdürü Gürcan Erdoğan, elektrikte acilen fiyat düzenlemesine gidilerek en az yüzde 30’luk bir artış yapılması gerektiğini; bu yöndeki taleplerini ilgili bakanlık üzerinden Bakanlar Kurulu’na göndereceklerini söyledi.
Bu artışın mali çıkmazda olan kurumun bundan sonra zarar etmemesini sağlayacağını ifade eden Erdoğan, bu miktarın ne kadarının halka yansıtılacağı, ne kadarının devlet tarafından üstlenileceği konusunda ise yetkililerin çalışma yapması gerektiğini kaydetti.
Eroğan saat 13:00’de Kıb-Tek toplantı salonunda, bazı Kıb-Tek yetkililerinin de katılımıyla basın toplantısı düzenledi.
Geçmişte, Bakanlar Kurulu’ndan kurumun kar etmeyeceği şekilde idamesini sağlayacak bir fiyat güncellenmesinin her ay yapılmasını öngören bir nizamname geçtiğini, ancak 2019 yılı Nisan ayından bu yana elektrikte fiyat düzenlemesine gidilmediğini, bunun yasalara aykırı olduğunu kaydeden Erdoğan, bu düzenleme yapılmayarak kurumun mali yönden içinden çıkılmaz bir noktaya getirildiğini söyledi.
Yatırım ve santrallerin bakım onarımı konusunda sıkıntılar yaşandığını, Aksa’ya 3-4 aydır ödeme yapılamadığını kaydeden Erdoğan, “Yılbaşında 1 milyar 900 milyon TL’lik yatırım ön görmemize rağmen, 8 ayda yaptığımız yatırım 11 milyon TL, bu ne yatırım yapıyoruz ne de mevcutları idame ettiriyoruz demektir. Bu elektrik arzında ciddi sıkıntılara neden olmaya başlamıştır, kesintiler kaçınılmazdır” diye konuştu.
Bakanlar Kurulu’na ilgili bakanlık vasıtasıyla yaptıkları jeneratörlerin bakım ve idamesinin üretici firmadan hizmet alarak yapılması yönündeki önerilerinin bir türlü kabul edilmediğini savunan Erdoğan, şu anda üretim santrallerinin bazılarının çalışmadığını, bazılarının ise bakımsızlıktan nerdeyse durma noktasına geldiğini anlattı.
Yaz aylarında geçen yıl günlük pikin pandemiden dolayı 200 megavat civarında olduğunu, şu anda pikin, pandemi öncesini de geçerek 340 megavata ulaştığını kaydeden Erdoğan, santrallerinin üretim noktasının tamamen dolduğunu, şu anda Rum tarafından günlük 20 megavat elektrik aldıklarını ve bunun maliyeti ciddi oranda artırdığını söyledi.
Gerekli yatırımların yapılamaması ve fiyatların düzenlenememesi neticesinde kurumun ciddi bir finans açığı bulunduğunu, borçlarının 500 milyona ulaştığını dile getiren Erdoğan, şu bilgileri verdi:
“2019 yılında son yapılan düzenleme ile elektrik fiyatı 97.83 kuruş kuruş idi, o dönemde dolar 5.6 TL idi, satış fiyatımız 17.63 dolardı, bugünkü rakamlarla 148 kuruşa tekabül ederdi, bugün geldiğimiz noktada dolar 8.40, yakıtın tonu 300 dolarlardan 460 dolara çıkmasına rağmen fiyat düzenlemesi yapılmadığı için kurum aylık 40 miyon TL yıllık da 480 milyon TL zarara uğramaktadır”.
Bunun sürdürülebilir bir yapı olmadığını, kurumun bu saatten sonra bu şekilde çalışmasının mümkün olmadığını ifade eden Erdoğan, zammın nizamnameye uygun olarak tekrar her ay yapılmasının önünün siyasiler tarafından açılması gerektiğini kaydetti.
Yıllık 1 milyon 450 milyon kilovat saat satışları olduğunu, bunun pandemi öncesinde 1.8 milyar olduğunu açıklayan Erdoğan, pandemi sonrasında bunun daha da artacağını belirtti.
Erdoğan, gerekli bakımların yapılması, iletim hatları ile dağıtım sisteminin yenilenmesi, teknolojiye ayak uydurup maliyetleri aşağıya çekmeleri, yatırım yaparak santrallerde kullanılan yakıt modeli değiştirilerek üretim maliyetlerinin aşağıya çekilmesi gerektiğini anlattı.
3-5 yıl sonra fuel oile erişmenin de mümkün olmayacağını ifade eden Erdoğan, “Dolayısıyla doğru zamanda doğru yatırımları yapmazsak üretimden tamamen kopmuş olacağız. Gaza geçmek için en az 150-200 milyon Euro’luk yatırım yapmamız gerekir, ancak böyle bir yatırım yapacak durumumuz yok” diye konuştu.
2024 yılında Aksa’nın sözleşmesinin sona ereceğini de hatırlatan Erdoğan, bugünkü açıklarını kapatamadıklarını, 2024’deki Aksa’dan dolayı oluşacak 140 megavatı da tamamlamak durumunda kalacaklarını ve bugünkü yapıyla bunun mümkün olmadığını dile getirdi.
Erdoğan, acilen fiyat düzenlemesine gidilerek en az yüzde 30’luk bir artış yapılması gerektiğini kaydetti ve bu artışın bundan sonra zarar edilmemesini sağlayacağını, bu miktarın ne kadarının halka yansıtılacağı, ne kadarının devlet tarafından üstlenileceği konusunda ise yetkililerin çalışma yapması gerektiğini, bu yöndeki taleplerini bakanlık üzerinden bakanlar kuruluna göndereceklerini söyledi. Erdoğan çıkacak olan neticeye göre uygulamalara başlayacaklarını da belirtti.
Yaptıkları çalışmada vatandaşlara yüzde 20’lik bir artış yapılmasını öngördüklerini kaydeden Erdoğan bu durumda, 97.83 olan elektrik fiyatının 1.84’e tekabül edeceğini, yüzde 20’nin üzerinde kalan kısmının ise Maliye Bakanlığı üzerinden devlet dairelerinin tüketimine aktarılmasıyla ilgili önerileri de bulunduğunu, bu durumda Maliye’ye yıl sonuna kadar 34 milyon TL’lik bir ek külfet geleceğini dile getirdi.
Bugün itibarıyla yapılacak fiyat artışının bundan sonraki zararları karşılayacağını kaydeden Erdoğan, geçmişteki yıllık 500 milyon civarındaki zararın telafisinin nasıl olacağının bundan sonra değerlendirileceğini söyledi.
Akaryakıt alımı ile ilgili ihale açtıklarını ancak son 3 ihalenin teklif yüksekliği, eksik evrak gibi nedenlerden dolayı iptal edildiğini kaydeden Erdoğan, ülkeyi elektriksiz bırakmamak için Türkiye elektrik kurumu altında bir kuruluş olan TPK ‘dan Bakanlar Kurulu Kararları doğrultusunda alım yaptıklarını söyledi.
Günlük 1000 ton yakıt harcandığını ve yaklaşık 10 günlük bir yakıt stoku kaldığını da ifade eden Erdoğan, TPK’dan bedeli 150 milyon TL civarında olan 36 bin ton yakıt alımına, bankalardan borçlanarak gideceklerini söyledi.
Bugünlerde elektrik tüketiminin çok yüksek olduğunu da kaydeden Erdoğan, yüksek tüketimin, fiyatların artışıyla birlikte faturalara yansıyacağını belirtti, vatandaşların elektriği dikkatli kullanması önerisinde bulundu ve faturaların 2 katı gelebileceği uyarısını yaptı.
Alınan akaryakıtın kriterlere uygun olmadığı yönünde yapıldığını söylediği spekülasyonlara da yanıt veren Erdoğan, bütün gerekli analizleri yaptırdıklarını ve kriterlere uygun olunduğunu söyledi.
Erdoğan bacalardan çıkan dumanın yakıtın kalitesizliğinden kaynaklanmadığını, filtreler olmamasından ve daha fazla üretim için sistemi çok eski olan ve ömrünü aşan termik santrallerin de tam kapasite çalıştırılmasından kaynaklandığını, bunu önleme imkanlarının şu an olmadığını anlattı.
Erdoğan bir soru üzerine fiyat dilimlerinin de şu şekilde olacağını açıkladı:
“Yaz dönemi çoklu tarifede 9:00-18:00 saatleri arasında 1.2908 olan fiyat yüzde 20 artışla 1.5504’e
18:00-23:00 saatleri arasında 0.9873 olan fiyat 1.1848’e; 23:00-09:00 saatleri arasında 0.65 olan fiyat 0.78’e çıkacak”.
İlgili Bakan’ın göreve gelirken elektrik fiyatlarının ucuzlayacağını söylediğinin hatırlatılması, borçların toplanamadığının belirtilmesi ve alım gücü düşen halka yapılacak zamlarla haksızlık yapılıp yapılmadığının sorulması üzerine ise Kıb-Tek Genel Müdürü Gürcan Erdoğan, kendileri göreve geldiklerinde 950 milyon olan alacağın şu an 655 milyon TL olduğunu kaydetti ve bir düşüş olduğunu tahsilatın arttığını kaydetti.
Yapılacak olanın bir zam değil fiyat düzenlemesi olduğunu kaydeden Erdoğan elektrik arzının sağlanması, üretim ve maliyet istikrarı için bu düzenlemenin gerekli olduğunu vurguladı.
Doğal gaza geçilmesi ile ilgili bir soru üzerineyse Erdoğan doğal gaza geçilebilmesi için 150-200 milyon Euro’luk bir yatırım gerektiğini, proje çalışmasının yüzde 90’ının tamamlandığını, bu para bulunduğunda doğal gaza geçilebileceğini anlattı.
Erdoğan şu an doğal gaz ile fuel oil fiyatlarının nerdeyse aynı olduğunu ve gaza geçildiğinde ucuzlama olmayacağını da söyledi.
