Tüm dünyayı neredeyse 2 yıldır kasıp kavuran COVID-19’a karşı geliştirilen ve mRNA tekniği kullanılarak üretilen BioNTech-Pfizer aşısının etkinlik oranı gündemde. Türkiye’de de uygulanan aşının 2 dozdan 3’e çıkarılması Bilim Kurulu’nda konuşuldu.
Uğur Şahin: 4 ila 6 ayda antikor seviyeleri düşüyor
Şimdi, “BioNTech aşısının 3’üncü dozu gerekli mi?” sorusu tartışılıyor. Zira aşının gücünün 6 ayda yüzde 50’nin altına düştüğü, bağışıklık sistemini güçlendirmek için ekstra doz gerekebileceği söyleniyor.
BioNTech’in kurucularından, bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahin de aşı olduktan 4 ila 6 ay sonra antikor seviyelerinin düştüğüne dair kanıtlar olduğundan bahsetmişti.
Son araştırmalara göre de Pfizer-BioNTech aşısının virüsü önleme etkinliği 6 ay sonra düşme eğilimine giriyor.
İsrail’de 3’üncü doz etkisi
Bu konuda en büyük örneklerden biri İsrail. Ülke, 2 doz aşılamayı en erken bitiren ülkelerden. Fakat aşının etkisinin geçmesiyle ülkede vaka sayıları artmaya başladı. 3’üncü dozun yapılmasıyla ise virüs tekrar kontrol altına alındı.
Lancet’te antikor seviyelerinin düştüğü araştırma yayımlandı
Ekim ayında ABD’de yapılan ve dünyanın önde gelen tıp dergilerinden Lancet’te yayımlanan bir araştırmada, yaklaşık 3,5 milyon kişinin verileri dikkate alındı.
Buna göre, aşının hastalığa karşı koruma gücü ilk ay yüzde 88. 5 ay sonra bu oran yüzde 47’ye kadar düşüyor.
Aşı, 2 doz vurulduktan sonra Delta varyantına karşı ilk ay yüzde 93 koruma sağlarken, 4 ay sonra bu oranın yüzde 53’e gerilediği görüldü. Diğer yeni çıkan varyantlara karşı aşının koruma oranınınsa yüzde 97’lerden 67’lere düştüğü belirtildi.
Çalışmada, hastaneye yatış ve ölümü önlemede aşının etkinliğinin, daha bulaşıcı olduğu aktarılan Delta varyantına karşı bile en az 6 ay yüzde 90’ın üstünde kaldığı vurgulandı.
Türkiye’de aşılama hızı düştü
Türkiye, COVID-19’la mücadele kapsamında, ağustosta 21 milyon 29 bin 664 doz aşı uyguladı. Yapılan aşı miktarı eylülde 15 milyon 328 bin 59’a, ekimde 6 milyon 785 bin 338’e düştü. Yaz aylarında birçok kez 1 milyon dozu aşan günlük aşı miktarı, ekimde ortalama 218 bin 882 oldu.
Uzmanlar, aşı yapılma hızının düştüğüne dikkati çekerek, koronavirüsle mücadelede günlük aşılama sayısının yaz aylarına göre azaldığını söylüyor. Toplumsal bağışıklık için ise aşı yaptırmayanlarla hatırlatma dozu zamanı gelenlere aşı olmaları çağrısı yapılıyor.
Günlük ölüm seviyesi 200’lerde
Öte yandan, ülkede günlük koronavirüs nedeniyle ölenlerin seviyesi de 200’lerde seyrediyor. Uzmanların uyardığı bir diğer konu da ölüm seviyelerinin ciddiye alınmadığı.
“Alışmış gibi ciddiye almıyoruz”
“Dünyada 5. dalgadan söz edilmeye başlandı” diyen Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü yaptığı bir açıklamada, “Her gün 200’den fazla yurttaşımızı kaybediyoruz ama sanki alıştık gibi buna, önemsemiyoruz, ciddiye almıyoruz” diye konuştu.
Biz de Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova’ya BioNTech’in etkinliğini ne zaman kaybetmeye başladığını, 3’üncü dozun neden gerekli olduğunu sorduk.
“Antikor 5’inci aydan sonra düşüyor”
Prof. Dr. Akova, BioNTech aşısının sağladığı antikor seviyelerine ilişkin yayımlanan araştırmaları hatırlatarak, aşının antikor seviyesinin 5. aydan sonra düştüğünü vurguladı.
“Bütün aşılarda olduğu gibi kandaki antikor seviyesi azalıyor. Böylelikle hastalıktan koruyuculuğu da azalıyor tabii. Katar’daki Amerikan Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma gösteriyor ki aşının hastalığı hafif atlatma durumu için koruyuculuk oranı, 5. ayda yüzde 22’ye kadar düşüyor.”
“İleriki yaştakiler ve kronik hastalığı olanlarda 3’üncü doz uygulanmalı”
Akova, aşının 3’üncü dozunun uygulanması gereken gruptakileri paylaşarak, ABD’de bu kişiler için 2’nci aydan sonra bile aşının uygulanmasına onay verildiğini dile getirdi.
“Burada esas problem olan ileriki yaştakiler ve kronik hastalığı olanlar. ABD’de de bu grup için 3’üncü doz aşılanma onayı verildi. Hatta 2’nci aydan sonra vurulabilir bile dendi. Bu yüzden 3’üncü dozun ileriki yaştaki ve kronik hastalığı olanlarda uygulanması gerekir gibi görünüyor. Çünkü zaten bağışıklık seviyeleri baskılanmış hastalarda, organ nakli yapılmış olanlar, kanser tedavisi görenlerde zaten 2 doz yeterli bir bağışıklık sağlamıyor. Bu hastalarda 2 doz aşının koruyuculuk seviyesi yüzde 60 civarında oluyor. Ve de 65 yaş üstündekiler için de 2’nci dozdan 5-6 ay geçtikten sonra 3’üncü doza ihtiyaç var.”
“Türkiye’de şu an aşılama çok yavaşlamış vaziyette”
Prof. Dr. Murat Akova, Türkiye’deki aşılama hızının yavaşladığına da vurgu yaparak, aşı olmayan kesimin ikna edilmesi gerektiğine değindi.
“3’üncü dozu şu an İsrail uyguladı ve koruyuculuk tekrar yüzde 90’ın üzerine çıktı. Bu yüzden sınırlı bir grupta 3’üncü doza başlanılabilir. Sonrasına ise gidişata göre karar verilir. Fakat şunu da unutmayalım ki Türkiye’de şu an aşılama çok yavaşlamış vaziyette. Günde ortalama 150 bin civarında aşılama yapılıyor. Bu durum yaz aylarında bir ara 1 buçuk milyon civarında seyrediyordu. Fakat hala aşılanmamış büyük bir kesim var. Yani aşılama oranımız tüm ülkeye de vurulduğunda şu an yüzde 50 seviyelerinde. Aşılanmayan kesimin aşılanması için çaba sarfetmek lazım.”
Prof. Dr. Akova, bundan sonraki süreçte her 6 ayda bir aşılama durumunun ise şu an söz konusu olmadığının altını çizdi.
Grafik: Nursel Cobuloğlu
TRT
