Kanser hem dünyada hem Türkiye’de kalp ve damar hastalıklarının ardından ölüme en fazla neden olan ikinci hastalık türü. Dünyada her 6 ölümden birinin, Türkiye’de ise her 5 bölümden birinin sebebi kanser…
Dünya Sağlık Örgütü’nün 184 ülkede 29 kanser çeşidini içeren verileri kanserin ne kadar ciddi bir sorun olduğunu gözler önüne seriyor. “GLOBOCAN” verilerine göre dünya çapında yılda yaklaşık 19,5 milyon kişiye kanser tanısı koyuluyor. Yine yılda yaklaşık 10 milyon kişi de kanser nedeniyle hayatını kaybediyor. Türkiye’de ise yılda 250 bin kişiye kanser tanısı koyuluyor.
Tıp alanında yaşanan gelişmeler sayesinde kanser tedavisinde epey bir yol kat edildi. Artık pek çok kanser türü başarıyla tedavi edilebiliyor. Erken teşhis bu noktada büyük önem taşıyor. Hastalıktan korunmak için düzenli şekilde kontrol yaptırmak gerekiyor.
Ulusal Kanser Kontrol Programı devrede
Dünya Sağlık Örgütü’nün tavsiyesiyle Türkiye’de 2008’den bu yana kayıt, önleme, tarama ve tedavi çalışmalarını bir arada barındıran “Ulusal Kanser Kontrol Programı” yürütülüyor. Türkiye’nin dört bir yanındaki merkezlerde belli kanser türleri için ücretsiz tarama testleri yapılıyor.
Kanserden korunma yollarından risk faktörlerine, belirtilerinden ücretsiz tarama testlerine merak edilenleri haberimizde derledik. İşte 4 soruda kanser…
1. Sık görülen kanser türleri hangileri?
Kadınlarda ve erkeklerde kanser görülme sıklığı farklılık gösteriyor. Deri kanseri hem kadınlarda hem de erkeklerde en sık görülen tür. Türkiye’de bunu takiben erkeklerde akciğer, prostat, kalın bağırsak, rektum, mide ve pankreas kanserleri sık görülüyor. Kadınlarda ise sıralama meme, akciğer, kalın bağırsak, rektum, serviks, over, mide ve pankreas kanserleri şeklinde sıralanıyor.
2. Kanserden korunmanın yolları neler?
Kanserden korunmak için başta tütün ve alkol olmak üzere riski artıran çevresel faktörlerden uzak durmak gerekiyor. Düzenli egzersiz yapmak, sebze-meyve ağırlıklı sağlıklı beslenmek ve güneş ışınlarına uzun süre maruz kalmamak da şart. Kiloyu kontrol atında tutmak, düzenli ve yeteri kadar uyumak hastalıktan korunmak için önem taşıyor. Korunma yollarından bir diğeri ise Hepatit ve HIV aşılarını yaptırarak düzenli kanser taramasından geçmek.
3. Kanser tarama testleri nerede yapılıyor?
Türkiye’de 2008’den bu yana “Ulusal Kanser Kontrol Programı” yürütülüyor. Bu taramalar Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) ve mobil kanser tarama araçlarıyla yapılıyor. Ücretsiz kanser taraması hakkında bilgi için https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/ adresini ziyaret etmek yeterli.
4. Kimler hangi tetkikleri ücretsiz yaptırabilir?
Meme, rahim ağzı ve kalın bağırsak kanserleri için ücretsiz tarama yapılıyor. Bunların yapılma sıklıkları ve süreçleri ise şöyle:
-Meme kanseri taraması: 40-69 yaş arası kadınlara yönelik bu uygulamada yılda bir kez klinik meme muayenesi yapılıyor. Ayrıca 2 yılda bir mamografi çekiliyor. En geç 16 gün içinde mamografi sonuçları veriliyor. Sonuçlara internet yoluyla ulaşılabiliyor.
-Serviks (rahim ağzı) kanseri taraması: 30-65 yaş arası tüm kadınlara 5 yılda bir HPV-DNA ve smear testi uygulanıyor. Sonuçlar 10 gün içinde belli oluyor. Yine bu sonuçlara da internet üzerinden ulaşmak mümkün.
-Kolorektal (kalın bağırsak) kanser taraması: 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkeklere yapılıyor. Kolorektal kanser taraması kapsamında iki yılda bir dışkıda gizli kan testi uygulanıyor. 10 yılda bir ise kolonoskopi öneriliyor.
Grafik: Şeyma Özkaynak
TRT
