Batı ve Doğu artık sadece diplomasiyle değil teknoloji yoluyla da birbirine meydan okuyor. Bugün gelinen noktada bunun en iyi örneklerini sosyal medya uygulamalarına gelen yasaklar gösteriyor.
Bu duruma liderlik eden örneklere Tiktok, Twitter, Instagram, YouTube ve Facebook hatta artık Netflix bile dahil oluyor. Bu beş uygulamadan sadece Tiktok Çin merkezli olan ByteDance firması tarafından oluşturulan bir sosyal medya uygulamasıyken diğerleri ABD menşeli diyebiliriz. Öyle ki bu durum Doğu ve Batı arasında yeni bir güvenlik sorunu oluşturmuşa benziyor. Son zamanlarda ABD’nin ardından başta Avrupa ülkeleri ve dahası Kanada, Yeni Zelanda gibi ülkelerden gelen Tiktok yasakları bunu ispatlar nitelikte.
Batılı olarak nitelendirdiğimiz ülkelerin yanı sıra Çin, Rusya, Hindistan gibi ülkeler de sosyal medyayı güvenli görmüyor. Bazı ülkeler tüm sosyal medya uygulamalarını yasaklarken bazısı seçici davranıyor.
Hangi ülkelerin hangi sosyal medya uygulamalarını ne gerekçeyle kapattığını haberimizde derledik.
Fransa
Fransa, 2,5 milyon devlet memurunun iş telefonlarına eğlence amaçlı uygulamaların yüklenmesini ve kullanılmasını yasakladı. Gerekçe ise siber casusluk. Yasak hemen yürürlüğe girdi ve kişisel telefonları kapsamıyor. TikTok ve Netflix gibi uygulamaların güvenlik endişeleri nedeniyle kısıtlanması veya yasaklanması için Avrupalı ve uluslararası ortaklarla işbirliği yapılıyor.
Hükümet, güvenlik konularını analiz ettikten sonra, devlet çalışanlarına sağlanan iş telefonlarına eğlence amaçlı uygulamaların indirilmesini ve kurulmasını yasaklama kararı aldı.
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı Oliver Dowden, TikTok uygulamasının resmi devlet cihazlarında kullanımının yasaklandığını açıkladı. Bu karar, Birleşik Krallık Ulusal Siber Güvenlik Merkezi tarafından hazırlanan bir rapora dayandırılarak alındı. Raporda, TikTok’un hassas hükümet verilerine erişim sağlayabileceği ve bu nedenle bir risk oluşturabileceği belirtildi.
Bu yasak kararı, Birleşik Krallık’ın Huawei gibi diğer Çin teknolojilerinin kullanımını yasaklayan ilk ülkelerden biri olmasına rağmen eleştirilere neden oldu. Eleştirmenler, TikTok’un yasaklanmasında gecikme olduğundan şikayetçi.
Avrupa Birliği Kurumları
Avrupa Parlamentosu, Avrupa Komisyonu ve AB Konseyi, siber güvenlik endişeleri nedeniyle personel cihazlarında TikTok’a yasaklar getirdi. Avrupa Parlamentosu’nun yasağı 20 Mart’ta yürürlüğe girdi.
Öte yandan, parlamento üyeleri ve personelinin uygulamayı kişisel cihazlarından da kaldırmaları şiddetle tavsiye ediliyor.
Hollanda
Hollanda hükümeti, memurlarına iş cihazlarında “saldırgan siber yazılım” kaydı bulunan diğer ülkelerden gelen uygulamaları kullanmamaları tavsiyesinde bulundu. Hollanda Dijitalleşme Bakanı Alexandra van Hufflen, merkezi hükümetin mobil cihazları da dahil olmak üzere işini güvenli bir şekilde yapabilmesi gerektiğini vurguladı.
Hükümet, tüm devlet memurlarının iş telefonlarının sadece önceden yetkilendirilmiş uygulama, yazılım veya özelliklerin kurulabilmesi ve kullanılabilmesi için yapılandırılmasını istiyor.
Norveç
Norveç Adalet Bakanı Emilie Enger Mehl, Norveç istihbarat servislerinin risk değerlendirmelerinde Rusya ve Çin’i ana risk faktörleri olarak ayırdığını ve sosyal medyanın da potansiyel olarak tehlikeli bir forum olarak kabul edildiğini belirtti. Bakanlık, TikTok’u gerekirse sadece hükümet ağına bağlı olmayan cihazlarda kullanılmasına izin veriyor.
İsveç
İsveç Savunma Bakanlığı, TikTok’un kullanıcı bilgilerinin işlenmesi ve Çinli ByteDance şirketi hakkındaki raporlar nedeniyle güvenlik endişeleri taşıdığı gerekçesiyle TikTok’u yasakladığını açıkladı.
İsveç Silahlı Kuvvetleri Basın Sekreteri Guna Graufeldt, TikTok’u iş ekipmanlarında kullanmak istemediklerini ve cep telefonları ile tabletlerin kendi başına bir güvenlik riski oluşturabileceğini söyledi.
Belçika
Belçika, siber güvenlik, mahremiyet ve yanlış bilgilendirme endişeleri nedeniyle TikTok’u, en az altı ay süreyle Belçika federal hükümetinin sahibi olduğu veya ücretini ödediği cihazlarda yasakladığını duyurdu.
TikTok, Belçika’nın açıklamasına yanıt vererek, temelde yanlış bilgilere dayanan bu askıya alma kararından hayal kırıklığı duyduklarını belirtti ve endişeleri gidermek için yetkililerle görüşmeye hazır olduklarını ifade etti.
Danimarka
Danimarka Savunma Bakanlığı, TikTok uygulamasının casusluk riski taşıdığını değerlendirdiğini ve bu nedenle uygulamanın resmi birimlerde kullanımını yasaklayacağını duyurdu.
Savunma Bakanlığı açıklamasında, bakanlığın içinde sınırlı işle ilgili ihtiyaçların bulunduğunu ancak ağır güvenlik hususlarının da dikkate alındığını ve çalışanların hizmet telefonları ile diğer resmi cihazlardan TikTok’u kaldırmaları gerektiğini belirtti.
ABD
ABD, federal cihazlardan ve sistemlerden TikTok’u silmek için 30 günlük bir süre verdi. 50 ABD eyaletinin yarısından fazlası TikTok’u devlet cihazlarında yasakladı.
FBI ve Federal İletişim Komisyonu, TikTok’un sahibi ByteDance’in TikTok kullanıcı verilerini Çin hükümetiyle paylaşabileceği konusunda uyardı. TikTok’un içeriği ve gençlerin ruh sağlığına zarar verip vermediği konusunda endişeler var.
Dijital Nefretle Mücadele Merkezi’nden araştırmacılar, platformdaki yeme bozukluğu içeriğinin 13,2 milyar görüntülendiğini söyledi. Pew Araştırma Merkezi’ne göre ABD’li gençlerin yaklaşık üçte ikisi TikTok kullanıyor.
Kanada
Kanada, ABD’nin TikTok’u federal cihazlardan silmek için verdiği sürenin ardından gizlilik ve güvenlik riski olduğunu belirterek, devlet tarafından verilen cihazların TikTok’u kullanmaması gerektiğini açıkladı. Ayrıca, gelecekte çalışanların uygulamayı indirmesi de engellenecek.
Hindistan
Hindistan, 2020 yılında TikTok ve WeChat dahil düzinelerce diğer Çin uygulamasına gizlilik ve güvenlik endişeleri nedeniyle yasak getirdi. Yasak, Himalaya sınırındaki çatışmada Hint askerlerinin ölümünden sonra geldi. Şirketlerin gizlilik ve güvenlik gerekliliklerine ilişkin soruları yanıtlama şansı verildi ancak yasak 2021 yılının ocak ayında kalıcı hale getirildi.
Yeni Zelanda
Yeni Zelanda, Mart 2023’ten itibaren hükümet milletvekillerinin telefonlarından TikTok’u yasaklayacağını duyuran son ülke oldu. Ancak yasak sadece parlamento kompleksindeki yaklaşık 500 kişiye uygulanacak ve tüm hükümet çalışanlarını etkilemeyecek.
Parlamento Hizmeti İcra Kurulu Başkanı Rafael Gonzalez-Montero, TikTok’a ihtiyaç duyulması halinde özel düzenlemeler yapabileceklerini söyledi. Başbakan Chris Hipkins, telefonunda TikTok’u kullanmadığını söyledi ve “O kadar havalı ve modaya uygun değilim” diye de ekledi.
Tayvan
Tayvan, Aralık 2022’de FBI’ın TikTok’un ulusal güvenliği tehdit ettiği uyarısının ardından kamu sektöründe TikTok kullanımını yasakladı. Devlet cihazları, cep telefonları, tabletler ve masaüstü bilgisayarlar dahil olmak üzere, Çin yapımı yazılımları içeren TikTok, Douyin ve Xiaohongshu gibi uygulamaların kullanımına izin verilmiyor. Yasağın başka bir nedeni de Çin ile Tayvan arasındaki siyasi ve güvenlik gerilimlerinin artmasıyla da ilgili olabilir.
Pakistan
Pakistan’da TikTok uygulaması, 2020 yılının ekim ayından bu yana en az dört kez geçici olarak yasaklandı. Yasaklamalar, uygulamanın ahlaksız içerikler içerdiği gerekçesiyle yapıldı. Ancak yasaklar kısa süreli oldu ve daha sonra kaldırıldı. TikTok yetkilileri, Pakistan hükümetiyle işbirliği yaparak uygulamadaki istenmeyen içerikleri filtrelemek ve kaldırmak için çaba gösterdiklerini belirttiler.
Afganistan
Taliban yönetimi, gençleri “yanıltmaktan” koruduğu gerekçesiyle TikTok’u ve PUBG oyununu 2022’de yasakladı.
Kuzey Kore
Kuzey Kore’nin internet sansürü çok geniş kapsamlı ve internet erişimi yalnızca üst düzey hükümet yetkilileri, bilim adamları ve seçkin öğrenciler tarafından kullanılabiliyor. Ancak, bu kişilerin bile etkinlikleri ve erişimleri sıkı bir şekilde izleniyor ve yurt dışında görev yapan yetkililer için de aynı durum geçerli. Yani, Kuzey Koreli personel, bu yetkililerin erişebildiği her internet bağlantısını izliyor.
Çin
Çin’in 2009’da “üç büyük” sosyal medya kanalı olan Facebook, Twitter ve YouTube’u kapatması ve VPN kullanımını yasaklaması, Sincan isyanları ile aynı zamana denk geldi. Çin’deki Müslüman azınlık gruplarından Uygurlar, Facebook’u iletişim ağlarının bir parçası olarak kullanarak protesto hareketleri başlatmıştı.
İran
İran hükümeti, bazı sosyal medya platformları için yasakları kaldırmış olsa da, “akıllı filtreleme” adı verilen bir yöntemle belirli web sitelerine erişimi engelleyebiliyor.
Rusya
Rusya Federal Bilgi Teknolojileri ve Kitle İletişim Denetleme Kurumu’ndan yapılan açıklamada, Facebook’ta Rus medya kuruluşlarına yönelik ayrımcılık yapıldığına işaret edilmişti.
Facebook’un RİA Novosti, Russia Today, Sputnik gibi Rus medya kuruluşlarına sansür uyguladığına işaret edilen açıklamada, “Rusya topraklarında Facebook’a erişimin engellenmesine karar verilmiştir” ifadesine yer verilmişti. Ülkede ayrıca Twitter’a erişim de yasaklandı.
Grafik: Nursel Cobuloğlu/TRT Haber
TRT
