2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’ndan yapılan derlemeye göre, lojistik maliyetlerin düşürülmesi, imalat sanayisinin ve ticaretin geliştirilmesiyle Türkiye’nin rekabet gücünün artırılabilmesi amacıyla kombine taşımacılık uygulamalarının geliştirilmesi hedefi doğrultusunda demir ve deniz yolu taşıma payları artırılacak.
Sanayi tesisleri ve limanların demir yolu ana hatlarına bağlanarak demir yolu sisteminin verimliliğinin artırılması açısından kritik öneme sahip iltisak hatları, gerek hat uzunluğu gerek hizmet verilen tesis sayısı açısından geliştirilmesi gereken bir alan olarak önemini koruyor. Eylül ayı itibarıyla toplam 500 kilometrelik 283 iltisak hattı bulunan Türkiye’de demir yoluyla taşınan yükün yaklaşık yüzde 57’si iltisak hatlarıyla ana hatlara ulaştırılıyor. Bu da demir yolu yük taşıma payının artırılması açısından yeni yapılacak hatların taşıdığı potansiyeli ortaya koyuyor.
Bu kapsamda, Lojistik Koordinasyon Kurulu ile Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı çalışmaları neticesinde taşıma mesafesi, tonaj ve yapım maliyeti gibi parametreler kullanılarak önceliklendirilen iltisak hatlarının yapımına başlanması önem arz ediyor.
İmalat sanayisinin ihtiyaç duyduğu enerjinin sürekli, kaliteli, güvenli ve asgari maliyetlerle sağlanması, demir yolu yatırımlarında yük taşımacılığına odaklanılması, uygun yer ve ölçekte deniz yolu altyapılarının geliştirilmesi, modlar arası (inter-modal) taşımacılığın yaygınlaştırılması ve lojistik maliyetlerin azaltılması yoluyla verimliliğin ve rekabetçiliğin artırılması amaçlanıyor.
Yük taşımacılığında demir yolunun payı artırılacak
Modlar arası taşımacılığın yaygınlaştırılması ve sanayinin rekabet gücünün artırılmasını teminen petro-kimya tesisleri, otomotiv sanayine yönelik imalat tesisleri ile liman, OSB ve maden sahaları başta olmak üzere önemli yük merkezlerine hizmet edecek iltisak hatları ve lojistik merkezler tamamlanacak, yük taşımacılığında demir yolunun payı yükseltilecek.
Bu kapsamda, 38 OSB, özel endüstri bölgesi, liman ve serbest bölge ile 36 üretim tesisine yönelik toplam 294 kilometrelik iltisak hattı yapılması hedefleniyor. İltisak hat uzunluğunun 2023 yılı sonu itibarıyla 524,5 kilometreye ulaştırılması planlanıyor.
Türkiye’de bulunan 217 liman ve iskele yapısının 16’sı toplam 85 kilometrelik iltisak hatlarıyla ana demir yolu şebekesine bağlı bulunuyor. Bu çerçevede demir yolu bağlantısı olan limanlardan taşınan demir yolu yükünün liman yüküne oranı yaklaşık yüzde 7,5 düzeyinde bulunuyor. Limanlara demir yolu bağlantısı sağlanmasına yönelik olarak yaklaşık 7 kilometrelik Samsun Yeşilyurt-Gelemen iltisak hattının yapımında eylül ayı itibarıyla yüzde 70’lik fiziki ilerleme sağlandı.
Büyük ölçekli bölgesel ana limanların yanı sıra mevcut limanların geri sahalarındaki şehirleşme baskıları nedeniyle limanların geri saha kara yolu-demir yolu bağlantıları ihtiyacı sürüyor. Büyük ölçekli bölgesel ana liman projelerinden Filyos Limanı kısmen tamamlanarak kullanıma açılırken Doğu Akdeniz Bölgesi’nde ana konteyner limanı ve tersane ihtiyacının karşılanmasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda, Çukurova Bölgesi ve İskenderun Körfezi ile Filyos Limanı ve Filyos Endüstri Sanayi Bölgesi iltisak hatlarının yapımına başlanarak yüzde 30 düzeyinde fiziki gerçekleşme sağlanacak.
Ayrıca, Gelemen-Tekkeköy iltisak hattı tamamlanacak ve Polatlı Ticaret Odası OSB İltisak Hattı ile Demirağ OSB İltisak Hattı’nın yapım ihalesi gerçekleştirilecek.
İstanbul’daki havalimanları demir yoluyla da bağlanacak
İstanbul ve Sabiha Gökçen havalimanlarının uluslararası bir hava kargo, bakım-onarım ve aktarma merkezi olması sağlanacak, söz konusu havalimanları arasında demir yolu bağlantısı yapılarak buraların ulusal demir yolu güzergahına entegrasyonu temin edilecek.
Gebze-Sabiha Gökçen-Yavuz Sultan Selim Köprüsü-İstanbul Havalimanı-Halkalı Yüksek Standartlı Demir Yolu Projesi’ne dış finansman sağlanarak yapım ihalesine çıkılacak. Sabiha Gökçen Havalimanı ikinci pist ve mütemmimleri işinde yüzde 100 fiziki gerçekleşme öngörülüyor.
Mevcut demir yolu şebekesinde trafik yoğunluğunun artırılması ve yük taşımacılığından daha fazla pay alınabilmesini teminen ana hatlardaki darboğazlar giderilecek, trafik yoğunluğuna bağlı olarak belirlenen tek hatlı demir yolları çift hatlı hale getirilecek, sinyalizasyon ve elektrifikasyon yatırımları tamamlanacak.
Çerkezköy-Ispartakule kesiminde yapıma başlanacak
Halkalı-Kapıkule Demir Yolu Projesi, imalat sanayisine hizmet edecek şekilde tamamlanarak bölgedeki ihracat imkanları artırılacak ve ulaştırma maliyetleri azaltılacak.
Çerkezköy-Ispartakule kesimine dış finansman temin edilerek projenin yapımına başlanacak ve yüzde 50 düzeyinde fiziki gerçekleşme sağlanacak. Çerkezköy-Kapıkule kesiminde yüzde 95 düzeyinde fiziki ilerleme sağlanarak, sinyalizasyon test ve sertifikasyon çalışmalarına başlanacak.
Bursa ve Bilecik ile çevre illerdeki imalat sanayi sektörlerine hizmet edecek Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli Demir Yolu Hattı tamamlanacak. Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli Yüksek Standartlı Demir Yolu Projesi kapsamında kalan altyapı ve üstyapı çalışmalarında ortalama yüzde 25 düzeyinde fiziki ilerleme sağlanacak. Bursa-Yenişehir kesiminde altyapı işleri tamamlanacak.
Konya-Karaman-Niğde-Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Demir Yolu Hattı tamamlanarak, imalat sanayi sektörlerinin Adana, Mersin ve İskenderun limanlarına erişimi kolaylaştırılacak.
İltisak hatlarıyla ihracat süreçleri etkinleştirilecek
Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Yüksek Standartlı Demir Yolu Projesi’nde kalan işlerde yüzde 40 düzeyinde fiziki gerçekleşme sağlanacak.
Aliağa-Çandarlı-Bergama-Soma ve Çandarlı Limanı Demir Yolu bağlantısı tamamlanarak bölgedeki imalat sanayi sektörlerinin liman bağlantısı kurulacak ve ihracat süreçleri etkinleştirilecek. Aliağa-Çandarlı-Bergama Demir Yolu Projesi’nin revize fizibilite etüdü tamamlanacak ve yapım ihalesi çalışmalarına başlanacak.
Kars-Erzurum-Erzincan-Sivas-Malatya-Gaziantep güzergahındaki demir yolu modernizasyon çalışmaları bitirilerek koridordaki darboğazlar giderilecek ve bölgedeki imalat sanayisi, madencilik sektörleri ile Orta Koridor’a yönelik lojistik süreçler geliştirilecek.
Divriği-Kars Hattı Rehabilitasyonu Projesi kapsamında dış kredi temin edilerek yapım ihalesi gerçekleştirilecek.
Eskişehir-Kütahya-Afyonkarahisar-Isparta-Burdur Demir Yolu Hattı’nın yapımına başlanacak, Antalya Limanı’na yük taşımacılığı odaklı demir yolu bağlantısı sağlanacak. Projede, ÇED ve fizibilite etüdü çalışmaları tamamlanacak.
Adapazarı-Karasu limanları ve sanayi tesisleri ile demir yolu bağlantısı kurulacak, bunun için etüt-proje ile kesin proje çalışmaları bitirilerek yapım ihalesi hazırlanacak.
TRT
