Türkiye ekonomisinde yüksek ve istikrarlı büyümenin sağlanması, finansmanın sürdürülebilir ve sağlıklı kaynaklardan temin edilmesi, dışa bağımlılığın azaltılması ve kaynakların gelir artırıcı, istihdam sağlayıcı alanlara yönlendirilmesi temel hedefler olarak belirlenirken, bu amaçla gelecek yıl Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) katılımcı sayısının 13,5 milyona ulaştırılması bekleniyor.
2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’ndan yapılan derlemeye göre, Covid-19 salgınıyla mücadele tedbirleri bakımından haziran ayı itibarıyla normalleşme sürecinin başlamasıyla geçen yıldan itibaren yakalanan büyüme ivmesinin gelecek yıl da korunması, para ve maliye politikalarında eş güdümün sürdürülmesi, rekabet ve verimliliği artıracak yapısal politikalarla enflasyon ve cari açığın düşürülmesi, istihdam oranının artırılması, yenilikçi, yüksek katma değer üreten, verimli ve ihracata dayalı bir ekonomik yapının oluşturulması hedefleniyor.
Türkiye ekonomisinde yüksek oranlı ve istikrarlı büyümenin sağlanması için gerekli yatırımların finansmanında yurt içi tasarrufların etkisinin yüksek olduğu değerlendiriliyor.
Yatırımların finansmanının sürdürülebilir ve sağlıklı kaynaklardan temin edilmesi, salgın gibi olası şoklara karşı dayanıklı hale gelinmesi ve dışa bağımlılığın azaltılması için yurt içi tasarrufların yüksek ve istikrarlı bir düzeyde olmasına ihtiyaç duyuluyor.
Türkiye’de tasarruf oranı, OECD ile AB ortalamasının üzerinde seyretti
Toplam yurt içi tasarruf oranı, 2009-2020 döneminde ortalama yüzde 24,6 olarak gerçekleşti. Bu oran 2011 ve sonrasında artış göstererek 2018’de yüzde 27,7’ye ulaştı. Tasarruf oranı, 2019’da dengelenme sürecinde yüzde 26’ya gerilerken, 2020’de özel kesim tasarruf oranında kaydedilen artışın etkisiyle yüzde 26,8’e yükseldi. Türkiye’de tasarruf oranı 2020 yılı itibarıyla orta-yüksek gelirli ülkelerin tasarruf oranlarının altında olmasına rağmen Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü (OECD) ile Avrupa Birliği (AB) ortalamasının üzerinde seyretti.
Uzun vadeli tasarrufların artırılması bakımından önemli olan BES’te 2013 yılı başında yürürlüğe giren devlet katkısı uygulamasıyla sağlanan ilerleme dikkati çekti. 2012 yılı sonunda 3,1 milyon olan katılımcı sayısı, 30 Eylül 2021 itibarıyla yaklaşık 7 milyona ulaştı. Fon büyüklüğü ise bu dönemde 20,3 milyar liradan 176,7 milyar liraya (22,2 milyar lirası devlet katkısı) yükseldi.
Gönüllülük esasına dayalı BES’in yanı sıra çalışanların emeklilik dönemlerindeki refah düzeylerinin yükseltilmesini hedefleyen otomatik katılım sistemi 1 Ocak 2017’de yürürlüğe girdi. 30 Eylül 2021 itibarıyla sistemde yaklaşık 6 milyon çalışan katkı payı ödemeye devam ederken toplam fon büyüklüğü 14,6 milyar lirayı (0,6 milyar lirası devlet katkısı) buldu.
Konut Hesabı Sistemi daha cazip hale getirilecek
Gelecek yıl için ise Türkiye ekonomisinde yüksek oranlı ve istikrarlı büyümenin sağlanmasında finansmanın sürdürülebilir ve sağlıklı kaynaklardan temin edilmesi, dışa bağımlılığın azaltılması, kaynakların gelir artırıcı, istihdam sağlayıcı ve verimlilik potansiyeli yüksek alanlara yönlendirilmesi temel hedefler arasına konuldu.
Emekliliğe yönelik ve uzun vadeli tasarrufları artırmak amacıyla oluşturulan BES’in katılımcı tabanını genişletmeye yönelik çalışmalar sürdürülecek. Sistemde istikrarlı büyümenin yakalanabilmesi için gelecek dönemde katılımcı sayısının ve fon büyüklüğü artışının sürdürülebilir kılınmasına yönelik iyileştirmeler gerçekleştirilecek.
Ticari mevduatların mevduat sigortası kapsamına dahil edilmesiyle tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin daha fazla korunması sağlanacak, böylelikle tasarrufların finansal sisteme çekilmesi özendirilecek.
Yastık altı tasarrufların finansal sisteme çekilmesini sağlayacak özel teşvikler devam edecek ve yeni teşvikler tasarlanacak. Hane halkı tasarruflarının artırılmasını ve söz konusu tasarrufların finansal sisteme geçmesini teşvik amacıyla oluşturulan Konut Hesabı Sistemi gerekli mevzuat değişiklikleriyle revize edilerek daha cazip hale getirilecek.
Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin daha fazla korunması amacıyla ticari mevduatların “mevduat sigortası” kapsamına dahil edilmesine ilişkin mevzuat taslağı hazırlanacak.
Programda, gelecek yıl yurt içi tasarruf oranının yüzde 28,3’e, özel kesim tasarruf oranının yüzde 28,9’a, BES katılımcı sayısının 13,5 milyona ve BES fon tutarının da 149,1 milyar liraya ulaştırılması hedefleniyor.
TRT
